تاریخچه فرش ماشینی

بر خلاف فرش دشتباف ، فرش ماشینی ارزان قیمت توسط دستگاه بافندگی تولید می شود که این امر باعث می شود قیمت تمام شده فرش نسبت به فرش دستباف کمتر باشد. مواد اولیه فرش ماشینی ( در تعداد شانه 700 شانه ، 1000 شانه ، 1200 شانه ) را می توان با قیمت کمتری تهیه کرد.در فرش ماشینی می توان تنوع طرح ها و نقش های جدیدی ایجاد کرد. کهن ترین فرش جهان که تاکنون کشف شده ، فرش پازیریک است . قدمت این فرش به 2500 سال پیش بر میگردد . فرش ایرانی از قدیم الایام کانون توجه مردم دنیا بوده است .در یکی از تقویم های قدیمی در دوره  پادشاهان ساسانی از فرش پشمی به عنوان یکی از اجناس وارداتی به چین یاد می کند. در ادامه توضیحات این مطلب به تاریخچه فرش ماشینی به صورت کامل با سرفصل های گذری بر طرح های فرش ایرانی و انواع فرش ماشینی و دیگر موارد مربوط به فرش میپردازیم.


گذری بر طرح های فرش ایرانی
- طرح های باستانی از طرح ها و نقش های کاشی کاری اقتباس شده است .
- در طرح های شاه عباسی ، از طرح معروف گل شاه عباسی استفاده شده است . گل های شاه عباسی به همراه تلفیقی از طرح های ختایی ، طرح های اسلیمی را به وجود می اورد  که  انواع مختلفی از نقوش فرش را ایجاد می کنند.
- طرح اصلی اسلیمی بر پایه چرخش منظم نقوش است . از شاخص ترین نقوش اسلیمی می توان به طرح دهان اژدها اشاره کرد . در این نقش در انتهای هر شاخه به دو بخش متقارن تقسیم می شود.
- در طرح افشان اجزا و نقوش فرش به طور منظم پراکنده نشده اند و ریتم و ترتیب منظمی ندارد از جمله می توان می توان به افشان دست گل و افشان شاخه پیچ اشاره کرد .
- در نقش طرح بندی نوقش و اشکال فرش در ردیف های مرتب و منظم چیده شده است.
- طرح بته جقه در هندوستان و ایران از محبوبت زیادی برخوردار است . در بعضی موارد طرح بته جقه چنان بزرگ است که می تواند دو عدد از آن در کل فرش جای بگیرد.
- طرح محراب  از محراب مسجد الهام گرفته است . مکانی که در مساجد ، مکان نماز گذاران امام جماعت است . در طرح ذکر شده ، محراب را با دسته گل و قندیل تزیین می کنند.


بافت فرش
در واقع اگر بخواهیم بافت را تعریف کنیم طبق مقالات ارائه شده درباره فرش باید بگوییم که بافت فرش یک الگو محسوب می شود که قابل تکرار است و دارای وزن است . بافت در مواردی می تواند در برگیرنده ی نور و یا پر بودن رنگ نیز باشد .  فرش ها طبق اندازه و تعداد فرش به چند دسته تقسیم می شود . فرش از جنبه تعداد شانه یا تراکم عرضی به چهار دسته فرش ماشینی 500 شانه ، فرش ماشینی 700 شانه ، فرش ماشینی 1000 شانه و فرش ماشینی 1200 شانه تقسیم می شود . تراکم طولی فرش نیز به نسبت تعداد شانه و ابعاد آن قابل تغییر است . بازه تراکم طولی فرش از 700 تا 3500 است . مثلا تراکم فرش 700 شانه به طور معمول 2550 است . اما اگر بخواهیم بگوییم که شانه چیست و برای آن تعریفی در نظر بگیریم باید بگوییم اگر عرض فرش را در نظر بگیریم ریشه های موجود در یک متر مربع آن شانه یا تراکم عرضی گفته می شود . برای مثال اگر فرش 700 شانه داشته باشیم باید 700 گره در هر متر از عرض آن وجود داشته باشد . اما تراکم طولی به تعداد گره ها در یک متر مربع طول فرش اطلاق می شود . برای بدست آوردن تعداد گره های یک فرش باید تراکم عرضی و طولی در یک متر مربع فرش را ضرب کنیم . امروزه صنعت فرش ماشینی به عنوان یکی از قطب های اقتصادی کشور محسوب می شود و در اکثر شهر های کشور کارخانجات فرش ماشینی وجود دارند . اما در شهر کاشان که مهد فرش ماشینی ایران محسوب می شود کارخانجات بسیاری وجود دارند که درجه یک کار می کنند و به منظور صادرات غیر نفتی فرش ماشینی تولید می کنند که سود خوبی نیز در این میان نصیب تولید کنندگتان فرش ماشینی می شود . در کاشان بیشتر از 700 واحد صنعتی در تولید فرش فعالیت می کنند .

روش های بافت فرش
به طور کلی روش بافت فرش در مکان های مختلف ممکن است به علت تار و پود و نخ و چله متفاوت باشد . پس در اکثر مناطق ممکن است در بافت فرش اختلافاتی مشاهده شود . مثلا بافت فرش توسط عشایر با بافت فرش کاشان متفاوت است . اکنون می خواهیم به بررسی روش های رایج در بافت فرش بپردازیم و شما را با دو مورد از این موارد آشنا کنیم :
1 – روش بافت لول رایج در مناطق مرکزی ایران : شیوه بافت فرش لول غالبا در مناطق مرکزی ایران مثل اصفهان ، قم ، نایین ، اصفهان و گاها در تبریز و مشهد رواج دارد . در این روش کیفیت کار بدین صورت است که تار چله بر دار قالی به گونه ای قرار می گیرد که هنگام گره زدن کاملا به چسبیده باشد وبه کمک چوب های مخصوص زیر و رو قرا می گیرد . در این روش از دو پود استفاده می شود که یکی ضخیم و دیگری نازک است . پودی که زیر ضربدر عبور خواهد کرد ضخیم است و کم تابیده شده است . پودی که روی ضربدر عبور می کند نازک و معمولا با تاب زیاد است . از دید ریاضی زاویه بین چله ها از 80 تا 120 متغیر است . در پشت فرش وجود هرقوس بیان کننده یک گره می باشد و در قسمت پشتی فرش ردیف گره ها نمایان و متمایز است .
2 – روش بافت نیم لول رایج در مناطق روستایی : روش بافت نیم لول اکثرا در مناطق روستایی رواج دارد . به علت تکامل و پیشرفت در بافت قالی یا فرش از میزان تولید فرش به روش نیم لول به شدت کم شده است . در این روش تار چله در هنگام چله کشی طوری قرار می گیرد که فاصله میان تار چله در محل گره به اندازه ی یک دوم چله مصرفی باشد . در این روش پود استفاده شده با قطر حدودی چله مصرفی برابر است و ابتدا در هرج یک گره از زیر و سپس یک گره از روی ضربدر کوفته می شود . مجددا از نگاه ریاضی زوایای بین چله ها از 70 تا 120 درجه متغیر است و نمای پشت این نوع فرش به صورت قوس و نیم قوس است .

پود گذاری فرش چگونه انجام می گیرد
پود گذاری فرش یکی از مراحل تعیین شده برای بافت فرش است . ابتدا از دار قالی یک ردیف را با گره پر می کنند و از استحکام آن اطمینان حاصل می شود و سپس بر روی تارهای مشبک ( شبکه شده ) عملیات پود گذاری صورت می گیرد . پود رشته نخی است که طبق مورد استفاده و همچنین سلیقه می تواند  از انواع مختلفی مثل پشم ، پنبه و غیره باشد . پود را از زیر و روی تار های مشبک فرش عبور می دهند وتا روی گره ها قرار گیرد . خاصیت پود ها این است که به انسجام و یکپارچه شدن قسمت های بافته شده و همچنین اتصال گره ها در عمق فرش کمک می کند . بعد از گذراندن پود ها به وسیله شانه مخصوص به خود روی گره ها به شمت پایین چله زنی صورت می گیرد و عمل کوفتن تازمانی انجام می گیرد تا چله به صورت کامل در جسم فرش فرو برود . دستگاه های مختلفی برای تولید فرش ماشینی وجود دارند که باید  از تکسیما ، شونهر ، واندویل به عنوان دستگاه های قدرتمند یاد کرد . الیاف مختلفی برای بافت فرش ماشینی استفاده می شود که می توان از موارد آکریلیک ، پلی استر و پلی پروپین آنه را اشاره نمود . فرش بافته شده صددرصد آکریلیک از بین تمامی موارد بافت فرش ماشینی با کیفیت تر است و بالطبع قیمت بالا تری نیز دارا است . هم چنین فرش ماشینی بافته شده از الیاف مصنوعی ابریشم به علت ثبات رنگ و راحتی شستشو در بازار جهانی مشتریان به خصوصی دارد . غالب طراحی های این فرش ها طرح فرش کاشان وتبریز است . فرش کلاسیک ایران دارای طرح گل وسط به نام ترنج یا مدالیون است که تداعی کننده وجود حوض در خانه های سنتی است . در گوشه فرش مثلث هایی به نام لچک قرار گرفته است .

نکات لازم برای نگهداری از فرش
 همانطور که بقیه اجسام و وسایل به مراقبت نیاز دارند باید گفت که فرش نیز یکی از مواردی است که باید از آن مراقبت کرد . مثلا اگر گلدان را باید جایی بگذارید که نشکند ، باید فرش را نیز از محیط های نا مناسب درو کنید تا آسیب نبیند . موارد محافظت از فرش را به صورت مختصر خدمت شما بیان می کنیم تا در این باره شما بتوانید اطلاعات مفید را بدست آورید :
به علت و جود الیاف و نخ جود در فرش ، سعی کنید فرش خود را در مناطق مرطوب و خیس قرار ندهید چون این محیط ها برای حشرات موذی مناسب هستند و ممکن است آن حشرات به فرش شما آسیب برسانند . همچنین محیط خیس یا مرطوب می تواند باعث پوسیدگی فرش شما شود .
در صورتی که نتوانستید جلوی خیس شدن فرش خود را بگیرید ، لکه ها را به سرعت از روی فرش پاک کنید و آن را در برابر گرمای ملایم یا نور مستقیم خورشید قرار دهید تا از میزان خیسی آن کاسته شود . از قرار دادن فرش در کناری بخاری خودداری کنید . هم چنین اگر برای گرم شدن از کرسی استفاده می کنید برای اینکه فرش شما بید نزند یا به مشکلی بر نخورد از زیر اندازی زیر کرسی استفاده کنید تا حائل میان فرش و حرارت کرسی شود . به جای تا کردن فرش آن را لوله کنید . تا کردن فرش به مدت طولانی می تواند شکست هایی را در فرش ایجاد کند . از گذاشت اجسام سنگین روی فرش ، علیی الخصوص فرش 1200 شانه خودداری کنید . برای جلوگیری از کثیف شدن و رنگ رفتگی فرش آن را به طور منظم جارو برقی بزنید و کمتر از جارو دستی استفاده کنید .  فرش را برای مدت طولانی در برابر نور آفتاب قرار ندهید .  صنعت فرش ماشینی از حدود 50 سال پیش به ایران راه پیدا کرد و به علت شباهت به فرش دستبافت و قیمت مناسب تر توانست بازار خود را در ایران پیدا کند .  در کاشان نیز  بعد از پیدایش این صنعت در ایران ، کارخانه های مختلف فرش ماشینی ساخته شدند و تولید  فرش ماشینی را آغاز کردند . در سال های 50  کارخانه های کاشان اولین فرش ماشینی را که بوسیله دستگاه بافنده ژاکارد تولید شد را روانه بازار کرد . فرش ماشینی تولید شده دارای پرز نسبتا کوتاه بود ونسبتا کم وزن بود . بعد از استقبال مردم از فرش ماشینی صاحبان اقتصاد کاشان کارخانه بزرگ به نام صنایع کاشان را افتتاح کردن که در زمینه تولید فرش ماشینی فعالیت می کرد . اما تحول این تولیدات به سال 65 بر می گردد و به تکتازی بی رقیب تبدیل شد . اکنون در میان فروشندگان فرش ، شرکت فرش روز کاشان با ارائه محصولات خود به صورت اینترنتی در خدمت صنعت فرش ماشینی است . در ادامه می خواهیم به انواع فرش ماشینی که توسط فرش روز کاشان به عرضه می رسند را نام ببریم :

انواع فرش ماشینی
همانطور که میدانید فرش ماشینی در تراکم های متفاوت تولید می شود. فرش روز کاشان با خط تولید فرش ماشینی 700 شانه ، فرش ماشینی 1000 شانه ، فرش ماشینی 1200 شانه توانسته بازار فرش را با محصولات با کیفیت خود تسخیر کند . البته فرش های ذکر شده در تنوع رنگ 8 ، 10 ، 12 تولید می شود. از جدیترین محصولات فرش روز کاشان ، فرش مدرن و فانتزی است. در سال های اخیر با تغییر دکوراسیون منازل از سنتی به مدرن ، سبک فرش های ماشینی نیز به سمت فانتزی میل پیدا کرد. فرش روز کاشان با ارائه فرش های با طرح جذاب و مدرن و فرش 3 بعدی سعی کرده از رنگ های شاد و براق در نقش های خود استفاده کند. گلیم فرش از دسته فرش های فانتزی محسوب می شود که به تازگی توانسته جای خود را در منازل باز کند. از گلیم فرش می توان در آشپزخانه و راه رو استفاده کرد. به علت حساسیت کودکان به الیاف بعضی از فرش ها ، والدین آنها باید نسبت به خرید فرش مناسب برای اتاق آنها دقت داشته باشند. فرش روز کاشان با تولید انواع فرش کودک با الیاف ضدحساسیت ، نرم و لطیف توانسته محصولاتی خوبی برای اتاق کودک ارائه کند. در زمان های گذشته تابلو فرش ها را به صورت دستی میبافتند ولی امروزه شرکت فرش روز کاشان با تولید تابلو فرش ماشینی که بسیار شبیه به دستباف است. در سامانه اینترنتی فرش روز کاشان می توانید تمامی محصولات بالا را قیمت مناسب را خریداری کنید با این امکان که ارسال تمامی فرش ها رایگان خواهد بود.